Stikstof en natuur: wat doen wij?

10 februari 2022

Stikstof en natuur: wat doen wij?

‘Stikstof’ is een speerpunt voor ons als Natuur en Milieu Gelderland. De stikstofcrisis heeft nu een eigen minister gekregen. Daarmee is opnieuw het belang van dit probleem bevestigd. Wat is onze inzet op dit onderwerp en welke voortgang zien we?

Onze doelen in het stikstofdossier 

• Integraal systeemherstel
• Reductie stikstofuitstoot, ten minste het behalen van de aangescherpte doelen
• Gezonde natuur door afname van depositie en natuurherstel
• Duurzame maatregelen
• Dat doen wij door betrokkenheid bij de Gelderse Maatregelen Stikstof (GMS). Binnen GMS leveren we inhoudelijke en procesmatige inbreng. Daarin werken we samen met onze partners in de sector Natuur.

Daarnaast stemmen we landelijk af met onze koepel en collega-organisaties over de doelen en aanpak van het Rijksbeleid.

Tenslotte volgen we kritisch de wijze van vergunnen en jurisprudentie over vergunningverlening en de werking van intern en extern salderen.

Hoe gaat het? 

Wat betreft de Gelderse Maatregelen Stikstof zijn wij blij met de integrale uitwerking voor overgangsgebieden rond Natura 2000 en de uitwerking van maatregelen voor natuurherstel. Daarin neemt provincie Gelderland voortvarend initiatief.

Wij zijn bezorgd over het ontbreken van daadkrachtige maatregelen voor het reduceren van de stikstofdepositie. Een combinatie van generieke bronmaatregelen en gebiedsgerichte depositiereductie nodig is om uit de stikstofcrisis te komen en daadwerkelijk tot natuurherstel te komen. Het is schrijnend dat er ondanks de urgentie sinds de uitspraak over de PAS in mei 2019 weinig voortgang wordt geboekt. Alle sectoren dienen hun aandeel te leveren. Het is onmiskenbaar ook zo dat de grootste reductie behaald dient te worden in de landbouw. Wij blijven aandacht vragen voor het belang van opkoop en verplaatsing van bedrijven.

Ten aanzien van de maatregelen in de sectoren landbouw, industrie, bouw en mobiliteit hebben wij gerede twijfel of deze met zekerheid zullen leiden tot een duurzame oplossing. Het valt ons op dat er een groot accent ligt op ‘end-of-pipe’ maatregelen met een groot vertrouwen in technische innovaties. Deze brengen het risico op een ‘lock-in’ met zich mee.

Tenslotte is de vergunningverlening niet op orde. In Gelderland waren er in 2021 tenminste 96 bedrijven die niet over een actuele vergunning beschikken, naast 375 zogenoemde PAS-melders. Er is nog geen zicht op het legaliseren van deze vergunningen omdat de benodigde stikstofruimte ontbreekt. Recent werd duidelijk dat provincies vergunningen verlenen op basis van stikstofruimte uit verouderde bedrijfssituatie die per saldo zorgen voor een toename van de uitstoot.

Onze specifieke inzet

Begeleiding onderzoek maatregelen natuurherstel

De provincie heeft opdracht gegeven tot een groot onderzoek naar natuurherstelmaatregelen rondom de stikstofgevoelige Natura2000-gebieden: de overgangsgebieden. Wij opereren als mede-opdrachtgever en maken deel uit van de begeleidingsgroep van dit onderzoek, naast de provincie en samen met de waterschappen en LTO. Deze opdracht leidt tot mogelijke maatregelen en inzicht in hoeverre zij nodig zijn voor natuurherstel m.b.t. de beschermde Natura2000 doelen. Deze worden ingebracht in integrale gebiedsprocessen.

Bewaking doelen en aanpak
Natuurlijk volgen we alle beleids- en uitvoeringsplannen nauwgezet en leveren we op eigen initiatief inbreng.

• Afgelopen zomer hebben we naar Gedeputeerde Staten uitgebreid gereageerd op het voorgestelde ‘Uitvoeringsprogramma GMS’. Daarin wezen we o.a. op het handelen met vergunde stikstofruimte die niet in gebruik is, wat kan leiden tot meer stikstofuitstoot in plaats van minder. Eind januari 2022 haalde dit onderwerp de voorpagina’s van landelijke kranten.
• Via onze maandelijkse nieuwsbrief aan de leden van de Provinciale Staten geven we informatie die hen helpt de voorstellen te beoordelen en hun standpunt te bepalen.
• Voor gemeenten hebben wij een handreiking geschreven over de rol die gemeenten kunnen spelen bij de stikstofaanpak.

De stikstofcrisis in het kort

Hoe zat het ook alweer met die stikstof en waarom is het een crisis? Dat hebben we hieronder voor je op een rijtje gezet.