Pak overlast goederenvervoer meteen aan

27 september 2023

In de discussie over de toekomst van het goederenvervoer lopen helaas twee onderwerpen door elkaar: de overlast voor omwonenden van de huidige routes, én de vraag of het nodig is een nieuw tracé aan te leggen. Wij pleiten ervoor deze twee onderwerpen uit elkaar te halen. De huidige knelpunten langs het spoor kunnen meteen worden aangepakt. 

Het gaat nog járen duren voordat het ministerie van I&W besluit over een eventueel nieuwe aftakking van de Betuweroute. Het is niet te verkopen dat omwonenden langs het spoor nog langer moeten wachten op het verminderen van overlast. Bovendien zou een nieuw tracé de overlast bij de huidige omwonenden weghalen, maar neerleggen bij andere Gelderlanders – inclusief een forse aantasting van het prachtige Achterhoekse landschap. Dat is geen oplossing, dat is een verplaatsing van het probleem.

Nu problemen verhelpen

De goederentreinen rijden in verschillende Gelderse dorpen en steden vlak langs woonwijken. Ze veroorzaken overlastdoor trilling en geluid. Ook levert het vervoer van giftige of brandbare stoffen een veiligheidsrisico op. Wij roepen de provincie daarom op hier direct maatregelen voor te treffen.

Welke mogelijkheden zijn daarvoor?  Het ministerie kan allereerst investeren in het geluids- en trillingsarm maken van de infrastructuur en goederentreinen. Verder is relevant dat goederenvervoer per spoor voor het grootste deel grensoverschrijdend is. Een deel van de oplossing ligt daarom in internationale afspraken, om te beginnen samen met Duitsland. Productieprocessen kunnen worden aangepast of verplaatst, zodat minder transport van gevaarlijke stoffen plaatsvindt.

De demissionaire staatssecretaris kan dus nú al aan de slag met verbeteringen die geen ingewikkelde tracéwetprocedure vergen.

Toekomst goederenvervoer

We zijn wel blij dat de staatssecretaris onze aanbevelingen voor het onderzoek ter harte heeft genomen. Nadat de Tweede Kamer in november 2022 ineens een motie aannam om een noordelijke aftakking van de Betuweroute nogmaals te onderzoeken, kwamen bewoners, natuurorganisaties en bestuurders van de Achterhoek en Twente in verzet.

Wij waren één van de partijen die vervolgens door de staatssecretaris aan tafel werden genodigd. Daarbij benadrukten we vooral dat nu al kiezen voor een nieuwe aftakking niet rijmt met de ambities voor een circulaire economie in 2050. Want voordat je aan de vraag naar een nieuwe goederenspoorlijn toekomt, moet je eerst weten waar je heen wil met de economie. Welke rol is er voor goederenvervoer in een circulaire economie?

Het betekent nogal wat als er in 2050 geen fossiele bulkstromen meer uit de Rotterdamse haven komen. Het betekent nogal wat als we gaan naar een economie van delen, repareren en hergebruiken. In logistieke termen: de herkomst, de bestemming en het volume van goederen en bulkstromen gaan allemaal veranderen.

Wat dat betekent voor de toekomst van het goederenvervoer hoort thuis in de verkiezingsprogramma’s en daarna in de coalitieonderhandelingen. Maatregelen om overlast te verminderen, hoeven daar ons inziens niet op te wachten.