Natuurorganisaties willen herijking Gelders waterbeleid

25 juni 2020

Natuurorganisaties willen herijking Gelders waterbeleid

De provincie Gelderland en de drie Gelderse waterschappen moeten snel met maatregelen komen tegen de verdroging. Zeven natuurorganisaties, waaronder Natuur en Milieu Gelderland, dringen aan op herijking van het waterbeleid en -beheer. Ook willen ze steviger maatregelen voor de korte termijn, zoals het maximaal opzetten van het peil en een verbod op grondwateronttrekking en beregening rond kwetsbare natte natuurgebieden.

Het is alwéér een droog voorjaar, met het vooruitzicht op een mogelijke derde droge zomer. Deze droogte heeft waarschijnlijk te maken met klimaatverandering: andere weerpatronen en extra verdamping door hogere temperaturen. Natuur en Milieu Gelderland, Geldersch Landschap & Kasteelen, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, IVN Gelderland, RAVON en de Vlinderstichting zien flinke droogteschade in de landbouw. Ook treden er problemen op met de drinkwatervoorziening en zijn er verzakkingen van huizen. Ongetwijfeld is er nog meer schade, schrijven ze in een brief aan de provincie Gelderland en de waterschappen Rijn & IJssel, Rivierenland, en Vallei en Veluwe.

Bedreigde natuur

De natuur heeft al veel langer last van verdroging, vooral doordat ons land is ingericht op snelle afvoer van water. Door de extreme droogte, nu al drie jaar op rij, zien de natuurorganisaties onomkeerbare schade, in de grondwaterafhankelijke natuurgebieden maar ook in droge heides en bossen. Uit monitoring door RAVON en de Vlinderstichting blijkt dat de schade aan direct of indirect watergebonden fauna – libellen, vlinders, vissen – groot is; kwetsbare populaties zijn tot 50% of meer afgenomen, ook algemene soorten worden getroffen. Uit Stowa-onderzoek blijken juist de meest waardevolle beken achteruit te zijn gegaan in score voor de Kaderrichtlijn water (KRW) als gevolg van afname van met name stromingsgebonden aquatische macrofauna en beekvissen. Hiermee komen de KRW-doelen verder buiten beeld.

Structurele maatregelen nodig

Doordat de droogte nu niet alleen de natuur treft, is het besef breed doorgedrongen dat structurele maatregelen en meer waterbewustzijn nodig zijn. De beste oplossing is het vergroten van de watervoorraad; er valt genoeg water maar we moeten het beter vasthouden. Bij de ruimtelijke inrichting moet rekening gehouden worden met waterbeschikbaarheid; landgebruik en gewaskeuze dienen daar bij te passen. Alle water verbruikende sectoren moeten inzetten op zuiniger gebruik en een slimmere verdeling van water. Laagwaardig gebruik van drinkwater moeten we ontmoedigen en diversificatie van drinkwaterbronnen is nodig.

Herrijking van waterbeheer

De natuurorganisaties signaleren dat fundamentele keuzes uitblijven voor de duurzame inrichting van het watersysteem en -beheer. Daarom roepen ze de provincie en de waterschappen op om voor de gehele regio, overkoepelend over de taken en bevoegdheden van de individuele waterbeheerders, tot herijking van het waterbeheer te komen. De provincie moet daarbij de regie op zich nemen. De natuurorganisaties willen hier gezamenlijk nauw bij betrokken worden. Ze gaan ook graag het gesprek aan met andere sectoren (landbouw, drinkwaterwinning) en overheden (van rijksoverheid tot gemeenten) voor wie toewerken naar een duurzaam watersysteem een belangrijke opgave is.

In de brief doen de natuurorganisaties suggesties voor maatregelen. Zoals het maximaal opzetten van het peil en een verbod op grondwateronttrekking en beregening in de zones rond kwetsbare natte natuurgebieden. Op dit moment worden deze maatregelen volgens de natuurorganisaties volstrekt onvoldoende ingezet.

Uitgebreide brief inclusief voorgestelde maatregelen