Inspraak Ruimtelijk voorstel – dec 2023

Het bewuste voorstel van de Gedeputeerde Staten vind je hier: PS2023-1123

Naar aanleiding van dit voorstel spraken we op 6 december 2023 in bij de oordeelvormende vergadering. Hieronder vind je de volledige mondelinge bijdrage:

Geachte statenleden,

Dank voor de mogelijkheid om in te spreken bij deze oordeelsvormende bijeenkomst over het ruimtelijk voorstel.

Wij hebben u namens Natuur en Milieu Gelderland, Geldersch Landschap & Kasteelen, IVN Natuureducatie, Natuurmonumenten en Landschapsbeheer Gelderland een uitgebreide schriftelijke reactie gestuurd.

Vanmorgen zet ik graag drie accenten bij die nogal lange brief.

 Op hoofdlijnen goed document, mits….

Als eerste vinden we dat in het  ruimtelijk voorstel de juiste opgaven worden geschetst en in onderlinge samenhang benoemd. Er wordt op hoofdlijnen een helder ruimtelijk concept geschetst voor (met name) de verstedelijkingsopgave.

Maar we lazen dat GS het gesprek met de minister wil openen over een flexibeler omgang met beschermde natuur, om de ruimtelijke opgave beter te kunnen inpassen. Dat is in strijd met natuurbescherming en daarbij zijn de benodigde omstandigheden voor natuurherstel niet geborgd. Wat we van de ‘PAS’ kunnen leren, is dat er niet vooruit gelopen kan worden op toekomstig natuurherstel, maar dat deze eerst op orde moet zijn. Als de NOVEX en aanvullende verstedelijkingsopgaven niet opgelost kunnen worden zonder beschermde natuur aan te tasten, zien we maar twee opties: of u geeft de opgave aan de minister terug of u stelt de omvang bij om hem passend te maken.  Natuur is tenslotte geen uitwisselbare functie, maar een basisbehoefte van de samenleving.

Wij onderschrijven de oproep om een verstedelijkingsstrategie 2.0 voor de provincie te ontwikkelen. Wij denken dat de verstedelijkingsopgave na 2030 als eerste een transformatieopgave van het bestaand stedelijk gebied is, waarbij de kwalitatieve woonopgave leidend is. De opgave voor natuurinclusieve en klimaatadaptieve wijken en op de circulaire economie voorbereide werkgebieden moet centraal staan. Voor een duurzaam gezonde leefomgeving zijn goed ingerichte groene buffergebieden zoals Park Lingezegen en robuuste groen-blauwe raamwerken essentieel als een stevige contramal voor stedelijke, industriële en agrarische gebruiksfuncties.

Wat betreft kaders incompleet

Tweede accent. Als document voor regie, kaderstelling en afweging vinden we het ruimtelijk voorstel nog incompleet. Vooral vanwege het ontbrekende stuk van de puzzel, het VLGG. Er is volgens ons grote samenhang tussen opgaven in het landelijk gebied en de verstedelijkingsopgave, met name in de Groene Metropoolregio, Foodvalley en Stedendriehoek.

Het is onduidelijk of de aanpak in het ruimtelijk voorstel voldoet aan wettelijke en beleidsmatige opgaven voor water, klimaat, natuur en circulaire economie. Het afweegkader en de spelregels zoals nu geschetst geven niet genoeg houvast om dit te toetsen. Het op waarden georiënteerde afweegkader moet volgens ons worden aangevuld met concrete criteria voor doelbereik op diverse thema’s.

Voor het vervolg dringen we aan op meer helderheid over het onderscheid tussen staand beleid en nieuwe opgaven. Daarmee wordt het geheel ook makkelijker toetsbaar.

Transparante planvorming

Het derde accent gaat over de totstandkoming van het Ruimtelijk Voorstel. Het werken via Regionale Arrangementen met de zeven regio’s heeft in onze waarneming geleid tot een bestuurlijke “black box”. Voor burgers en het maatschappelijk middenveld is niet inzichtelijk hoe besluitvorming heeft plaatsgevonden.

Wij vragen voor het vervolg dan ook om een duidelijker positie voor maatschappelijke organisaties, waaronder natuurorganisaties, t.a.v. de ruimtelijke trajecten naast VLGG.

Met de aanstaande invoering van de Omgevingswet verandert het omgevingsrecht, met een verschuiving van de nadruk op procedures aan de achterkant naar participatie aan de voorkant. Als aan die participatie niet goed invulling aan wordt gegeven, zal dit bijdragen aan de afstand tussen burger en maatschappelijk middenveld aan de ene kant en openbaar bestuur aan de andere kant.

Daarom roepen wij u op om gebruik te maken van maatschappelijke organisaties zoals de onze. Zij zijn bij uitstek goed in staat om inwoners te betrekken. Zij onderhouden structurele netwerken, zijn geworteld in de Gelderse samenleving en zijn daarom in staat om de kritische vriendenkring te zijn waar GS naar zoekt.