ViA15: verlenging van de A15

• Welke bezwaren heeft Natuur en Milieu Gelderland tegen de ViA15?
  De nieuwe weg zal dwars door het rivierenlandschap lopen en het natuurgebied Rijntakken doorsnijden.

  Voor de spoorlijn Betuweroute is destijds voor een tunnel gekozen om dit zelfde landschap te sparen. Daarom hebben we al jaren terug het standpunt ingenomen dat wij vinden dat verlenging van de snelweg ongewenst is, maar als deze er dan toch komt dat het met een tunnel moet.

• Waar ging de beroepszaak bij de Raad van State over?

  De inzet voor een tunnel in plaats van een brug is bij de uitspraak van januari 2021 al afgekaart. In die uitspraak oordeelde de Raad van State – helaas – dat de bouw van een brug acceptabel is.

  De Raad verklaarde ons beroep in diezelfde uitspraak overigens gedeeltelijk gegrond, namelijk ten aanzien van de vraag of de stikstofuitstoot op een juiste manier is berekend. De berekeningen over effecten op natuur van stikstofuitstoot klopten niet, oordeelde de Raad. De minister moest met een betere onderbouwing komen op een aantal belangrijke punten.

  Een belangrijk kernwoord in deze zaak is ‘afkapgrens’: tot waar moet de stikstofneerslag worden berekend en gecompenseerd? Eerder was dat tot 5 kilometer van het geplande project. In het nieuwe besluit, dat na de uitspraak van januari 2021 is genomen, is dat 25 kilometer.

  Voor vergunningverlening wordt sindsdien de stikstofdepositie binnen een straal van 25 kilometer beoordeeld. Wij betogen dat stikstof die verder weg zal neerdalen ook nadelig effect heeft op natuur. Bovendien kan de huidige staat van de natuur geen extra stikstofbelasting meer dragen.

  In de uitspraak van 5 april 2023 benadrukte de Raad van State dat de Nederlandse overheid de stikstofdepositie in heel Nederland naar beneden moet brengen. Dit was echter geen belemmering om akkoord te gaan met de 25 kilometer-afkapgrens. Ons beroep op dit punt is dus ongegrond verklaard.

• En andere argumenten tegen de ViA15?
  In voorgaande jaren hebben wij vraagtekens geplaatst bij nut en noodzaak van de verlenging van deze snelweg. Wij voerden ook aan dat aanleg ervan leidt tot fors ruimtebeslag, meer automobiliteit en aantasting van natuurgebied Rijnstrangen (foto boven). Vooral is het onbegrijpelijk dat de A15 op maaiveld zou worden aangelegd, terwijl de Betuweroute met een tunnel onder het natuurgebied is aangelegd, juist om het gebied te sparen. Al deze argumenten zijn echter door de rechter al behandeld en hebben niet geleid tot een halt voor de plannen.

• Wat zeggen de Habitatrichtlijn en de Wet Natuurbescherming?
  In de Habitatrichtlijn en de vertaling daarvan in de Wet natuurbescherming staat dat significante effecten op kwetsbare habitats moeten worden uitgesloten. Wij hebben gepleit voor een goede toepassing van het voorzorgsbeginsel.

  Door de 25 km-afkapgrens te hanteren, wordt een deel van de stikstofuitstoot niet in de afweging betrokken omdat deze wordt toegerekend aan de generieke uitstoot. Zoals bekend is de stikstofdeken in Nederland al veel te hoog en is afname van de uitstoot dringend nodig.

• Wat vinden wij van Aerius en de kritische depositiewaarde (KDW)?
  Aerius met de KDW is op dit moment het enige juridisch houdbare instrument om significante effecten uit te sluiten.

  Het natuurlijk systeem is op dit moment zodanig overbelast met stikstof dat er echt niets meer bij kan. Zodra er alternatieve en gevalideerde methoden komen om de stikstofbelasting voor natuur te beoordelen, kan een keuze voor de methodiek aan de orde zijn. Wij pleiten voor een beoordeling van effecten op natuur waarbij zowel depositie als effecten van het waterbeheer én de belasting met schadelijke stoffen wordt meegenomen. Wij vinden het belangrijk dat er aandacht komt voor de effecten van langjarige overbelasting met stikstof op natuur, zoals op het bodemleven.

• Klopt de natuurcompensatie voor dit project?
  Volgens de rekenregels klopt de compensatie door RWS, zo heeft de rechter al geoordeeld. Het is desondanks onbegrijpelijk dat compensatiemaatregelen in een zeer klein gebied deze ingreep in het landschap en door natuur heen zouden kunnen goedmaken.

• Levert verlenging van de A15 dan geen verbetering op van uitstoot omdat mensen niet meer om Arnhem heen hoeven rijden?
  De doorgetrokken A15 zal voor een deel van het doorgaande verkeer een wat kortere route opleveren, en daarmee minder uitstoot. Dat klinkt positief – op voorwaarde dat de verlengde A15 door een tunnel gelegd wordt, die landschap en natuur spaart.

  In eerste instantie zal het ook de filedruk en daarmee de uitstoot dichtbij Arnhem verminderen. Maar de ervaring leert dat een nieuwe weg tot extra verkeer leidt. Uiteindelijk zal het netwerk opnieuw vollopen, waarmee de winst door minder uitstoot uit files weer teniet wordt gedaan.

• En nu?
  De uitspraak van april 2023 is een tussenuitspraak die gaat over het gebruik van de 25 kilometer-afkapgrens. Het oordeel van de Raad van State betekent vooral dat veel bouw- en infrastructuurprojecten die al een vergunning hebben, doorgang kunnen vinden.

  Voor de ViA15 bleef het wachten op een definitieve uitspraak. De twee openstaande punten zijn onze bezwaren tegen de ‘passende beoordeling’ en de externe saldering.

  Bij uitspraak van de Raad van State 6 maart 2024 krijgt de minister opnieuw een half jaar om de berekeningen rondom het extern salderen beter te onderbouwen.

Kijk voor meer achtergrondinformatie op onze dossierpagina over de A15.

Onze nieuwsberichten over de ViA15:

Bericht 6 maart 2024, uitspraak Raad van State opnieuw niet definitief

Bericht 5 april 2023, de tussenuitspraak van de Raad van State – gedeeltelijke gegrondverklaring

Bericht 23 november 2022, over de zitting bij de Raad van State

Bericht van 10 februari 2022, een opinieartikel in Trouw van Petra Souwerbren

Bericht van 20 januari 2021, over de gedeeltelijke gegrondverklaring van het beroep