Blog 5: Zonneveld in creatieve vorm?

Zonneveld in creatieve vorm?

Kort voor de zomer 2022 vertrok Nando helaas bij ons. Ik nam in overleg met de gemeente Bronckhorst de begeleiding van het ontwerpproces voor de energietuin over. Helaas moest ik tijdens de derde schetssessie op 20 september met covid thuisblijven. Ik kon de sessie gelukkig wel mee voorbereiden.

Voor de schetssessie had landschapsadviesbureau Eelerwoude drie scenario’s ontwikkeld waarin de zonnepanelen en andere functies op verschillende manieren over de Langenberg werden verdeeld. De aanwezige omwonenden kozen in meerderheid voor variant A: een compact zonneveld in het gebied waar nu de ezels van zorgboerderij de Edelingen lopen. Dit was sterk ingegeven doordat de andere twee varianten veel meer zichtbaar zouden zijn vanuit de wijde omgeving ten zuiden van de Langenberg. Helaas waren op de bijeenkomst zorgboerderij De Edelingen en BioZon, de beoogde ontwikkelaar, niet aanwezig. Als direct belanghebbenden moesten we hen eerst bijpraten.

De Langenberg is práchtig

Op 30 september 2022 ging ik mee op excursie met de klankbordgroep van de afvalverwerker ARN in Weurt (bij Nijmegen). De ARN is ook bezig met de inrichting van stortplaats tot een park en is daarom geïnteresseerd in het concept energietuin. De klankbordgroep denkt daarbij mee. We bezochten eerst Solarpark de Kwekerij en daarna de Langenberg. Ik kwam voor het eerst op deze oude, afgedekte stortberg. Wat is de Langenberg mooi! Dat viel me als eerste op: zowel gezien vanuit de omgeving, als boven op de berg. Begrijpelijk dat de omwonenden een zonnepark geen verfraaiing vinden. Anderzijds, duurzame energieopwekking is belangrijk.
Met de ARN klankbordgroep-leden filosofeerden we over hoe je er landschappelijk iets moois van zou kunnen maken. Wat bijvoorbeeld te denken van een zonnepark in de vorm van een boom, of een boomblad? Om deze vormen herkenbaar te maken zou een boomtakken- of bladnerven-patroon gemaakt kunnen worden met de open structuur tussen de panelenrijen, of met anders gekleurde panelen. Ook het hek (met eromheen een meidoornhaag) rondom het zonneveld zou benut kunnen worden om de vorm te benadrukken.

Couleur locale

Samen met Erik, van de gemeente Bronckhorst, heb ik vervolgens een aantal gesprekken gevoerd. Als eerste met Bennie, woordvoerder van BioZon. Hij was niet enthousiast over één groot, compact zonneveld. Het heeft in zijn ogen niet de uitstraling van een energietuin. Hij ziet liever twee kleinere, mooi ingepaste zonnevelden, misschien wel in zo’n door mij geopperde creatieve vorm. Een veld in de ezelweide en een veld aan de westzijde van de berg maakt voor de aansluiting op het elektriciteitsnet volgens hem niet veel uit.
Daarna spraken we met de twee bewoners die vanuit het zuiden direct op de Langenberg uitkijken. Ze vertelden om te beginnen een boeiend verhaal over hoe ze hier waren komen te wonen, over de voormalige eigenaar die nog kind aan huis was en over hun verbouwingsplannen. Belangrijke couleur locale. Ik had wat zelfgemaakte schetsjes van een zonneveld in de vorm van aan vogel of een boomblad meegenomen, en enkele ingetekend op de kaart. Als het westelijke zonneveld goed uit het zicht ligt, kunnen zij er mee leven, zo bleek. En waren een klavertje vier, of de lokaal bekende heks Smoks Hanne geen idee als contour van zo’n zonneveld?
Zorgboerderij De Edelingen, die we eveneens hebben gesproken, kan met beide varianten leven, mits de zonnepanelen niet te dicht op hun gebouwen komen te staan en niet direct zichtbaar zijn vanaf het terras. Ze gaan er vanuit dat het deels verplaatsen van de ezelweide gecompenseerd wordt.

Eelerwoude gaat ontwerpen

De vraag daarbij is uiteraard: kan zo’n kunstzinnige vorm herkenbaar zijn vanuit de belangrijkste kijkrichting(en)? We hebben Eelerwoude gesproken en een van hun ontwerpers gaat ermee aan de slag. Het is voor mij best spannend: kán zo’n vorm, tegen een licht glooiende helling werken? Zo ja, dan laten we Eelerwoude hiervoor enkele ontwerpen maken. Het zouden zonnevelden kunnen worden om echt trots op te zijn! Als het níet kan, dan zijn twee ‘gewone’ kleinere velden een optie, náást variant A die ook nog steeds mogelijk is. Op maandagavond 30 januari 2023 gaan we dat met de omwonenden en andere betrokken bespreken in de vierde schetssessie.

Alex de Meijer is vanuit Natuur en Milieu Gelderland procesbegeleider voor de transformatie van de voormalige vuilstort De Langenberg bij Zelhem naar een energietuin vol duurzame energie én biodiversiteit.